EKOKÖY

Şehirde Küçük Ekoparklar

Vizyon

Sürdürülebilir yaşamı geniş kitlelere yaymak: mümkün olduğunu örneklerle göstererek, özendirerek, dönüşmeye niyet edenlere yol haritası göstererek, onları da dönüşüme katarak.
İnsanların buluşma, sosyalleşme, dinlenme, yeme-içme, aktivite, sürdürülebilir yaşam çözümlerini deneyimleme mekanı

Ölçeklenebilir

Birkaç yüz metrekarelik toprak üzerinde kurulacak bir topluluk bahçesinden birkaç dönümde kurulacak ufak ekoparka kadar değişik alan büyüklüklerine ve bütçelere göre ölçeklenebilir.

Topluluk Bahçesi

BACK TO PROJECTS

Küçük bir alanda gösterebileceğimiz, sunabileceğimiz çok şey var.

Doğal gıdaya erişmek isteyenler
Şehir koşturmasından nefes almak isteyenler
Okullar, gençler
Belediyeler (siz de yapabilirsiniz, çoklu fayda, sosyal sorumluluk)
Sürdürülebilir yaşamı öğrenmek isteyenler

Ekokafede doğal, lezzetli ve şifalı gıdalar sunuyoruz.

Ekoparkta iyileştirici çalışmalar:

Bahçecilik: doğal gıda üretimi, eğitimleri
Toprağı, doğayı tanıma
Ruh, beden sağlığı

Canlı, bereketli toprak elden etme, su tutma, temiz enerji, doğal yapılar, geri dönüşüm (kompost), gıda ormanı, balkon bahçeciliği örnekleri sunuyoruz.

Kırsaldaki üreticilerle bağlar kuruyoruz: ekokafeye, manav tezgahına, temiz gıda topluluğuna doğal ürünler ulaştırıyorlar. Belli günlerde ekopark meydanında köy pazarları kuruluyor. Ekoparktaki tezgahımızdan doğal ürünler alabilirsiniz. Temiz gıda ağımıza üye olarak her hafta mutfağınıza mevsimsel, doğal gıdalar temiz edebilirsiniz. Aracı olmadığından doğal ürünlere makul fiyatlarla erişebilirsiniz.

Sizler çayınızı, kahvenizi içerken çocuğunuz aktivite alanında toprağa tohum atıyor, sonraki ziyaretlerinizde tohumdan bitkiye ve meyveye dönüşümü takip ediyor, bahçeciliğe ilk adım atıyor. Hareket ediyor, enerji yakıyor.

Okullara, gençlere erişim: ekoparklarda birlikte bahçecilik çalışmaları yürütüyoruz, gençlerin bilgi ve beceri kazanmaları için eğitim, aktiviteler yapıyoruz.

Kendi yerel, ata tohumlarımızı çoğaltıyoruz, paylaşıyoruz. Tohum bankamızı büyütüyoruz.

Örnek ekopark tasarım modelleri oluşturduk.

Başarılı bir küçük ekoparkta olması gereken bileşenleri en doğru şekilde nasıl bir araya getirebiliriz sorusuna cevap aradık. Tasarım grubumuz farklı iklim ve coğrafyalara göre kişiselleştirilebilecek ama özünde benzer tasarım ve çalışmalar barındıracak örnek ekopark tasarımları yapıyor.

Kendi öz kaynaklarımızla, işletmesini de kendimizin yapacağı ekoparklar yanında; birey ve kurumlar için de ekopark tasarım, uygulama, danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. Örneklerin hızla artması için imkanları geniş tutuyoruz.

Bir Elin Nesi Var İki Elin Sesi Var

Topluluk olarak bir ekoköyde yaşamak, yardımlaşmak, paylaşmak... Görev dağılımı ile çok daha fazla iş yapılabilir; bireysel beceri ve kapabilitelerimizden daha fazlasını topluluk olarak başarabiliriz.

Tasarım grubumuz örnek bir ekoköy tasarımı üzerine çalışıyor. Büyük projemiz olarak kısa süre içinde öncelikle ekoköy arazisi bulmak, ardından tasarımını gerçekleştirip, potansiyel komşularımızı tespit etmek üzere çalışıyoruz. Bu projemiz geliştikçe bu sitede sizlerle paylaşacağız.

Dünya çapında birçok ekoköy var. Hepsinin ortak bileşeni 'sürdürülebilirlik' ama yaşam tarzları, dünya görüşleri, işleyişleri birbirlerinden oldukça farklılar. Küresel ekoköyler ağı GEN (Global Ecovillage Network) altında organize olmuşlar.

Benzer dünya görüşündeki insanların bir arada bir ekoköyde yaşamaları güzel bir hayal ancak birlikte ekoköy kurma niyetlerinin büyük çoğunluğu hüsranla sonuçlanıyor. Bunun temel sebebi de 'insan faktörü'. Ekoköy kurmak için çok iyi niyetlerle bir araya gelen bir grup insan, iş ciddileştikçe türlü görüş ayrılıklarına düşüyorlar ve bu girişimler daha başlangıçta hüsrana dönüşebiliyor.

Yaşayan, yaşanan başarılı ekoköylere bakıldığında daha başından vizyonun, misyonun, ekoköy içindeki işleyişlerin çok iyi düşünüldüğü, tasarlandığı görülüyor. Bireysel/ortak alanlar, karar verme yöntemi, üye olma/çıkma aşamaları, sorumluluklar, yönetim v.b. konular daha başlangıçtan çok iyi çalışılmalı. Ekoköyü meydana getirecek tüm canlı/cansız bileşenler bir bulmacanın parçaları gibi önce masa üzerine konmalı ve ardından bu bileşenlerin bir arada en etkili şekilde çalıştığı, birbirine fayda sağladığı 'ekoköy tasarımı'nın yapılması gerekir. (Permakültür tasarımı bu iş için birebirdir.)

Doğa içinde bir sitede oturmaktansa, ekoköyde oturmanın ne tür faydaları olabilir?

Sitenin altyapı, üstyapı tasarımında, işleyişinde bütüncül, sürdürülebilir yaşam (permakültür) tasarımı kullanılmadığından türlü sorunlar yaşanması kaçınılmazdır. Binalar akıllı, etkili, yerele ve doğal malzemelerle tasarlanmadığından pahalıdır, ısıtma/soğutma - işletme maliyetleri yüksektir. Sağlığa zararlı inşaat malzemeleri, kimyasal boyalar, v.b. sıklıkla kullanılır.

Bütüncül tasarlanmadığı için en kritik ilk iki iş olan su tutma ve toprağı canlandırma, zenginleştirme hiç düşünülmez. Araziye, çatılara düşen yağmur, kar suları toplanmaz, depolanmaz; çoğu zaman dışarıdan, şebekeden su satın alınır - ek maliyet. İnşaat sırasında canlı ve bereketli üst toprak saklanmaz, atılır. Zaten kendi doğal gıdanı üretmek, kendi bahçelerini kurmak düşünülmez. Kendi temiz enerjini üretme de düşünülmez. Şebekeden alınan elektiriğe, doğal gaza para ödenir. Ayrıca site ortak alan bakımları, güvenlik v.b. işleri için de ek paralar ödemek gerekir. Bazı sitelerin binlerce liralık aidatları vardır. Birçok sitede komşuluk, dostluk, topluluk olma bilinci yoktur.

Düzgün tasarlanmış ekoköylerde yaşam çok daha sağlıklı, kaliteli, keyifli olacaktır. Ayrıca yaşam maliyetleri de çok daha düşük olacaktır. Hatta aidat ödemek yerine, her ay ufak ta olsa ek bir gelir bile sağlanabilir. Ekoköyde yaşayanlar, ekoköy içindeki çalışmalarda yer alarak geçimlerini de sağlayabilirler. Böyle bakıldığında alternatif, sürdürülebilir bir yaşam tarzı meydana gelebilir.

Ekoköy yapısı, bileşenleri, işleyişine genel bir bakış:

Bireyler, Topluluk, Yönetim

Ekoköyde topluluk olma bilinci öndedir ama bireylerin de hakları, öncelikleri vardır. Bazı ekoköylerde hemen her şey ortaktır ve kararlar da herkesin katılımıyla konsensusla alınır. Bazılarında ise çok az şey ortaktır ve ortak şeylerin yönetim şekli, kuralları kararlaştırılır. Ne kadar çok ortak alan ve konu varsa, tartışma ve sorun çıkması için de o kadar çok sebep doğabilir. Ekoköyün yönetiminin, işletmesinin profesyonelce düşünülüp tasarlanmasında fayda vardır. Mesela bireylerin kendi mülkiyetlerinde barınakları, bahçeleri olabilir; buralarla ilgili yükümlülükleri ekoköy ana sözleşmesinde yeralır. Diğer yerlerin yönetimi, işletmesi de yine sözleşmede belirtilen sınırlar içinde profesyonel yönetime ve işletmesine ait olabilir.

Ekoköyde evi ve bahçesi olup burada sürekli veya kısmi zamanlı yaşamak isteyenler ama bunun dışında ekoköyün diğer işleyişlerine mümkün olduğunca karışmamak isteyenler olabilir.

Ekoköyde yaşayıp ekoköy yönetiminde yer alacaklar ve türlü ekoköy işlerinde çalışmak isteyenler olabilir. Tasarımı olabildiğince esnek, bol seçenekli yapmakta fayda vardır.

Bireysel Barınaklar

Ekoköy sakinlerinin kendi yaşam alanları nasıl olacak? Herkesin ortak kullandığı yaşam alanları olduğu gibi - komün hayatı; ailelerin/bireylerin kendilerine ait yaşam alanları da olabilir. Ekoköy ana sözleşmesinde yapıların mülkiyet hakları, inşaasına izin verilecek maksimum alan ve hacimler, yapı malzemeleri, yapı türleri, v.b. belirtilir; üyeler bunlara riayet ederler.

Yapıların yerel ve doğal malzemelerden inşa edilmesi, belirli yapı türleri ve tasarımlarının tercih edilmesi (pasif solar, yeşil çatılı, iyi izolasyonlu - enerji tasarruflu, güneş/rüzgar/topraktan kendi temiz enerjisini üreten, atıklarını dönüştüren...) gerekli görülebilir.

Ortak Kullanım Yapıları

Ortak mutfak, ofis, yemekhane, kiler, depolar, atölye, araç park alanı, çocuk oyun odası/alanı, v.b. yapıların işlevleri, boyutları, tasarımları, kullanım kural ve koşulları, işletme prensipleri belirlenir. Bu alanların işletmelerinden doğacak maliyetlerin üyelere dağıtımı sözleşmede yer alır.

Ortak alan ve yapılar dışında eko yerleşke yönetimi/işletmesine ait alan ve yapılar da yer alabilir: kafeterya, misafirhane, eğitim odaları, üretimhaneler gibi. Yerleşke sakinlerinin buralardan yararlanma koşulları da sözleşmede belirtilir.

Bireysel/Ortak Bahçeler, Tarlalar, Ormanlar...

Bireylere ait bahçeler olacak mı? Olacaksa ne kadar alan yeterli? Ortak bahçeler olacak mı? Bakımı, işletmesi nasıl yapılacak? Gelir getirirse paylaşımı nasıl olacak? Eğer her ailenin kendi mülkiyetinde bir evi olacaksa, bu ev çevresinde kendilerine ait bir bahçeleri olmasını da isteyebilirler. Ancak bu bahçelerin bakımı, ekilebilecek bitki türleri gibi konular sözleşmede sınırlandırılabilir - fayda da vardır: komşumun bahçesinde zehirli kimyasal böcek ilacı kullanmasını veya GDO tohumları ekmesini istemem; bana da bulaşır. Birkaç yüz metrekarelik veya 1 dönümlük bir bahçenin bakımı bile oldukça yoğun emek ister, bakılmazsa hem ortak görüntüyü bozabilir hem de diğer bahçelere zararlı etkileri olabilir. Kendi bahçelerinin bakımlarını üstlenmeyenlere yaptırımlar getirilebilir veya yönetim bir ücret karşılığında bahçe bakımlarını da üstlenebilir.

Ekoköy yönetimine ait bahçe, tarla, ormanlar da olabilir. Diğer ekoköy sakinlerinin buralara erişimi, yararlanma şekilleri de sözleşmede yer alır. Yönetim bu alanların bakım ve işletmesini yapar, gelir elde eder. Bu gelirin bir kısmı ortak alanların işletme ve bakım masraflarına ayrılabilir.

Fazlalık, Bolluk Elde Etme ve Geçinebilme

Başarılı tasarlanmışsa her eko yerleşkenin bir süre sonra fazlalık, bolluk meydana getirebilmesi gerekir. Ürün fazlalığı, tecrübe/bilgi fazlalığı, büyüyen insan ağları/dostluklar... Bu fazlalıklarla geçinebilmek, yaşamı idame ettirebilmek gerekir.

Ekoköyün bir siteden temel farklarında biri de orada yaşayanların geçimleri, gelir elde etmeleri için tasarlanmış olmasıdır. Gelir kaynaklarını çeşitlendirmek doğru bir yaklaşım olacaktır. Olası gelir kaynakları:

Tarlalardan ürünler: yerelin yetiştirmenize imkan verdiği sebze, meyve, yemiş, şifalı ot, mantar...
Hayvansal ürünler: yumurta, et, süt, gübre...
Şifalı bitkiler, doğal temizlik/bakım ürünleri, doğal bitki ilaçları/besinleri...
Katma değerli ürünler: işleyerek değerini artırabileceğiniz ürünler: sütten çedar peyniri, domates ve acı biberden sos...
Doğal üretiminizi etkili tanıtarak, doğal ürünlerinizin değerini, ne kadar faydalı/sağlıklı olduğunu yansıtabilmek - değerini bulmasını sağlamak.
Temiz enerji fazla üretiminden ek gelir: Solar PV sistemini ihtiyacınızdan büyük kurun, fazla elektiriği satın, gelir elde edin.
Eğitimler: Edinilen bilgi ve tecrübeyi 'sürdürülebilir yaşam eğitimleri' ile aktarabilir, gelir elde edebilirsiniz.
Aktiviteler: Şenlikler, kermesler, köy pazarları, kamplar, atölyeler organize ederek gelir elde edebilirsiniz.
Eko turizm: Doğada dinlenmek, sakin zaman geçrimek isteyenler için tam da aradıkları bir ortam ve altyapı oluşturabilirsiniz. Doğa yapılardan oluşmuş misafir evleri, dinlenme alanları, gezi parkurları...
Civardaki diğer üreticilerle birlikte daha büyük ve kapsamlı üretim arayışları...
Belki yerleşkenin sakin bir köşesinde yaşlılar için huzur evi - neden olmasın? Yaşlılar böyle bir yerleşkede kendilerini meşgul edebilecek çok şey bulabilirler - işleyen demir ışıldar. Son zamanlarını sakin, huzurlu, keyifli geçirebilirler.
Tasarım, danışmanlık, uygulama hizmetleri: benzer eko yerleşkeler kurmak isteyenlere sunabileceğiniz profesyonel hizmetlerdir.

Ekoköyü tasarlarken yerel kaynaklar, olasılıklar ne tür gelir kaynaklarının mümkün olabileceğini gösterir. Ekoköy işletmesi de gerekli yatırımı yapar ve altyapıyı hazırlar; ihtiyaç olunan profesyonel insan kaynaklarını da bu projeye dahil eder - o kişilere de alternatif bir yaşam ve geçim imkanı sunulabilir.

Bu tür aktivitelerle sürdürülebilir bir yaşam tarzı oluşabilir ve toplum geneline yayılması için iyi, etkili bir örnek olabilir; dönüşüm için umutlar artabilir.

Ekoköy projesinde yer almak isterseniz, arazi öneriniz veya bu konuda paylaşmak istediğiniz birşeyler varsa bize ulaşabilirsiniz:

Ekoyerleşkeler Sayfasına Dön